OZONOWANIE – to sposób przeprowadzania dezynfekcji bez użycia środków chemicznych, gdzie czynnikiem biobójczym jest ozon – gaz o silnych właściwościach utleniających. Ozonowanie idealnie sprawdza się wszędzie tam, gdzie w bezpośrednim otoczeniu człowieka wymagana jest czystość mikrobiologiczna oraz uzyskanie środowiska wolnego od nieprzyjemnych zapachów. Ozon (O3, tritlen) jest alotropową odmianą tlenu (O2, ditlen). Różnią się zatem ilością atomów w cząsteczce oraz właściwościami fizykochemicznymi.
Ozon zatem napotykając na różne zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne unoszące się w powietrzu (związki chemiczne, alergeny, zarodniki grzybów) w ułamku sekundy wchodzi z nimi w reakcję chemiczną i powoduje ich gwałtowne utlenienie lub rozkłada w mniej złożone i nieszkodliwe związki. W efekcie zanieczyszczenia są unieszkodliwione, a produktem reakcji jest czysty tlen dwuatomowy. Nie powstają zatem żadne, szkodliwe produkty uboczne.
Najbardziej wrażliwe na ozon są wirusy – skomplikowane cząsteczki organiczne zbudowane z białek i kwasów nukleinowych, niemające struktury komórkowej oraz mogące się rozmnażać tylko wewnątrz komórki gospodarza. Ozon niszczy wirusy poprzez dyfuzję płaszcza białkowego (kapsydu), okrywającego kwas nukleinowy, który niesie informację genetyczną niezbędną do replikacji. Ozon uszkodzą zatem DNA lub RNA wirusa.
Bakterie to z kolei jednokomórkowe istoty o mikroskopijnej wielkości i bardzo prostej strukturze. Do niszczenia bakterii dochodzi poprzez uszkodzenie błony komórkowej. Ozon, poprzez reakcje rodnikowe, reaguje z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi zawartymi w lipidach błony komórkowej, powoduje ich rozpad i wypływanie składników wewnątrzkomórkowych do środowiska zewnętrznego. Efektem jest zaburzenie funkcji komórek. Zmiany te są nieodwracalne i zawsze prowadzą do lizy komórek, czyli śmierci i całkowitego rozpadu bakterii.
Przeciwpatogenne oddziaływanie promieniowania UV-C na mikroorganizmy( oddziaływanie antybakteryjne, antywirusowe, antygrzybowe)
Promieniowanie UV-C, szczególnie to z zakresu 245–280 nm, jest bardzo skuteczne do unicestwiania lub dezaktywacji różnego rodzaju mikroorganizmów, takich jak: bakterie, wirusy, grzyby i inne patogeny. Działanie to często nazwane jest bakteriobójczym, choć odnosi się do wszystkich w/wym. mikroorganizmów nazywanych również patogenami. Każdy z mikroorganizmów posiada swój kod genetyczny, który jest zapisany w kwasie dezoksyrybonukleinowym (DNA).
Mechanizm bakteriobójczy polega na absorbowaniu przez DNA energii promieniowania UVC, które wzbudzając reakcje fotochemiczne, powoduje zniszczenie zapisu genetycznego – tym samym zostaje zahamowany proces podziału komórek oraz ustają inne funkcje metaboliczne. Jest to równoznaczne z utratą zdolności reprodukcji i następuje dezaktywacja patogenu, który przestaje stanowić zagrożenie dla człowieka.
Najbardziej podatne na działanie promieniowania UVC są bakterie i wirusy. Promieniowanie UV-C to jedna z najskuteczniejszych metod dezynfekcji powietrza, wody, powierzchni. Już kilka sekund ekspozycji powierzchni na ultrafiolet typu UV-C usuwa niemal wszystkie wirusy i bakterie, w tym SARS-COV-2, który powoduje chorobę Covid-19. Promieniowanie UV-C ma silne właściwości biobójcze już niewielka dawka promieniowania UV-C uszkadza łańcuchy DNA, RNA i prowadzi do ich rozpadu.
